Duizenden bezwaarschriften worden elk jaar weer veel te laat afgehandeld.

Een voorbeeld
Helmoed Molendijk uit Waalwijk was op zoek naar een grote woning voor zijn gezin met 4 kinderen, zijn schoonouders en ruimte om zijn bedrijf uit te breiden. Toen anderhalf jaar geleden het pand naast zijn eigen bedrijf vrij kwam, leek dat dus de ideale oplossing. Voordat Molendijk het pand kocht was het deels dierenkliniek en deels woonruimte.  Hij wilde het pand zo gaan verbouwen dat er wat meer woonruimte ontstond en wat minder werkruimte dan oorspronkelijk. Hij dacht dat wel mondelijk met de gemeente te kunnen regelen, Nee, dus. Hij diende dus maar een bouwvergunning in. Die werd afgewezen omdat de gemeente ervan uitging dat Molendijk van één woning twee woningen ging maken – en dat mag niet. Dus diende hij begin juli een bezwaarschrift in. Dat had inmiddels al lang afgehandeld moeten zijn. Maar de gemeente heeft aangekondigd dat het nog wel tot januari kan duren. En intussen is het gezin van Molendijk al anderhalf jaar aan het kamperen in hun nieuwe huis.

Termijnen
Wat is er geregeld over de afhandeling van bezwaarschriften? Je hebt te maken met verschillende categorieën bezwaarschriften die ook weer hun eigen wettelijke termijnen kennen.

1.      sociale kwesties

2.      belastingen

3.      overigen, zoals vergunningen, besluiten gemeenteraad etc.

Voor de belastingen geldt een termijn van een jaar waarbinnen de bezwaarschriften behandeld moeten zijn. Voor de andere zaken geldt zes weken met een uitloop van vier weken als de gemeente het bezwaarschrift zelf behandelt. Maar de meeste gemeenten hebben een onafhankelijke commissie die de behandeling doet en een advies geeft aan B&W. Dan mag men tien weken doen over een bezwaarschrift met een uitloop van vier weken, dus meestal is de termijn veertien weken.

Onderzoek
De stichting Rekenschap zocht uit hoe vaak het voorkomt dat gemeenten de wettelijk termijnen overschrijden. Als steekproef nam de stichting de twaalf provinciehoofdsteden.

Een paar uitkomsten
Bezwaarschriften over gemeentelijke belastingen worden meestal binnen de wettelijke termijn afgehandeld.

Dat geldt ook voor geschillen rond uitkeringen en andere sociale kwesties.

Uitzonderingen:

Arnhem – slechts 47 % wordt binnen 14 weken afgehandeld
Den Haag  - 39 %
Zwolle – 37 %
Lelystad – 20 %

De wettelijke termijn voor de behandeling van alle andere kwesties, bezwaren rond bijvoorbeeld bouw- en kapvergunningen, subsidies en wijzigingen van bestemmingsplannen, wordt door alle steden overschreden, alleen de een maakt het wel veel bonter dan de ander. Leeuwarden scoort nog het best: 90 % van de bezwaarschriften wordt op tijd behandeld.

De meeste gemeenten scoren zo rond de 50 %. Onderaan de lijst zien we Arnhem met 15 % en Zwolle met 17 %. En hekkensluiters zijn  Lelystad en Haarlem – zij komen niet verder dan 10 % van de zaken die op tijd worden behandeld.

Dan rest nog de vraag: hoe groot is die vertraging? In Arnhem duurt de afhandeling van een bezwaarschrift 8 weken te lang, in Haarlem 11 weken en in Utrecht 13 weken. Zwolle is topscoorder, daar duurt de afhandeling van een bezwaarschrift 19 weken langer dan wettelijk is toegestaan.

De gemeenten Den Bosch en Maastricht waren niet in staat op tijd de nodige cijfers te leveren.

Wetsvoorstel
Voor Aleid Wolfsen Tweede Kamerlid van de PvdA is het genoeg geweest. Hij heeft een wet ontworpen die moet zorgen dat gemeenten boete moeten gaan betalen aan de burger. Voor elke dag dat een bezwaarschrift te laat wordt afgehandeld, zou de burger bijv. € 20 moeten krijgen, met een maximum van € 1000.  

Is er politieke steun voor deze wet? Volgens Wolfsen wel. De fractievoorzitter van de Eerste Kamer heeft deze week bij de algemene beschouwingen deze wet aanbevolen. En ook uit de fractie van de VVD in de Tweede Kamer komen positieve geluiden.

Volgens Wolfsen gaat dit voorstel geen geld kosten. Hij is ervan overtuigd dat gemeenten nu sneller zullen gaan werken, waardoor er bijv. veel minder klachten zullen binnenkomen bij de Nationale Ombudsman. Veertig procent van de klachten die de Ombudsman krijgt gaat nu nog over trage afhandeling van procedures. Dat moet dus flink minder worden, als de wet-Wolfsen wordt aangenomen.